Xử trí và Phòng táo bón ở trẻ

XỬ TRÍ VÀ PHÒNG TÁO BÓN Ở TRẺ

Táo bón là một bệnh khá phổ biến ở trẻ gây ra nhiều hậu quả khó lường mà điển hình là trẻ biếng ăn, chậm tăng cân và nếu điều trị không sớm dễ dẫn đến tình trạng  suy dinh dưỡng.66(1)

Dấu hiệu trẻ bị táo bón:

Khi trẻ đi tiêu ít hơn 3 lần trong 1 tuần có thể được xem là táo bón với những biểu hiện như:

–         Bé đi cầu rất khó khăn, phân cứng khô thành viên và đóng khối như cứt dê và mỗi lần bé đi phải rặn ì ạch đỏ mặt tía tai.

–         Có cảm giác đau khi đi cầu, có thể cảm nhận qua hành động ngại đi cầu, ngồi nhón chân của trẻ.

Tuy nhiên, cần lưu ý số lần tiêu phân của trẻ bình thường rất thay đổi theo lứa tuổi và theo chế độ ăn. Trung bình trẻ bú mẹ nhỏ hơn 3 tháng, đi tiêu 3 lần/ngày nhưng có thể tiêu hơn 10 lần/ngày hoặc ngược lại hơn một tuần mới tiêu một lần nhưng vẫn không gọi là táo bón nếu phân vẫn mềm và trẻ vẫn bú, ngủ tốt.

Nguyên nhân gây táo bón:

Có 2 nguyên nhân chính gây tình trạng táo bón là do bệnh lý hoặc do chức năng

Táo bón do bệnh lý: Như các dị tật bẩm sinh, phình to đại tràng, bệnh suy  giáp trang…Khi mắc các bệnh này, trẻ thường táo bón rất sớm và thường không tự hêt. Ngoài ra, còn do nguyên nhân khác như trẻ bị nứt hậu môn, trĩ, nên đi tiêu bị đau, gây co thắt hậu môn.

Đối với nhóm nguyên nhân này, cần phải điều trị bệnh gốc mới hết táo bón. Khi bé có biểu hiện như: Chậm đi tiêu phân su hơn 24 giờ, kích thước phân nhỏ, sụt cân, suy dinh dưỡng , bụng chướng hay đau bụng hoặc đau hậu môn, buồn nôn và nôn kèm theo sốt, đi tiêu ra máu thì cần đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế kịp thời.

Táo bón do nguyên nhân chức năng chủ yếu là sai lầm trong chế độ ăn uống vận động không hợp lý như : chế độ ăn không cân bằng, thiếu chất xơ; vừa đổi chế độ ăn (sữa mẹ chuyển sang sữa bò, thức ăn mềm sang thức ăn cứng); do trẻ uống không đủ nước; trẻ tự nín khi có cảm giác đại tiện vì sợ đau, do ham chơi, sợ chỗ lạ; đôi khi sau một stress như: bệnh tật, đổi chỗ ở, chuyển trường, chuyển lớp, trẻ cũng bị táo bón.

Rất nhiều trẻ bị táo bón khi không được bú sữa mẹ mà dùng sữa bò, sữa công thức. Lúc này, người mẹ cần lựa chọn loại sữa phù hợp với con, vì hệ miẽn dịch của trẻ sơ sinh rất non nớt. Nên chọn những loại sữa giàu chất xơ có nguồn gốc tự nhiên sẽ giúp bé tăng cường chức năng miễn dịch trong ruột và hỗ trợ cho sức khỏe đường ruột.

Hậu quả của táo bón là gì?

–         Táo bón kéo dài ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

–         Trẻ biếng ăn, chậm lớn, còi cọc, suy dinh dưỡng, chướng bụng, đầy hơi, ăn khó tiêu, nôn trớ.

–         Những chất độc trong phân cần được thải ra ngoài hàng ngày bị tích lại trong ruột, có thể bị hấp thu trở lại trong máu gây hại cho sức khỏe của trẻ.

–         Bị sa trực tràng (lồi dom) do rặn và ngồi chờ lâu, chảy máu trực tràng do phân quá rắn, dẫn tới bệnh trĩ.

Giải pháp giúp bé hết táo bón

–         Khi trẻ bị táo bón tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà có những cách xử trí thích hợp.

Chế độ ăn uống

–         Uống nhiều nước: Trẻ dưới 6 tháng bú mẹ hoàn toàn không cần uống nước nhưng nếu bé bị táo bón thì vẫn cho uống 100 – 200 ml nước/ ngày. Trẻ bắt đầu ăn dặm từ 6 – 12 tháng uống 200 – 300 ml nước/ ngày. Trẻ từ 1 – 3 tuổi uống 500 – 600 ml nước/ ngày. Trẻ từ 3 – 5 tuổi uống 1.000 ml nước/ ngày. Trẻ lớn hơn 10 tuổi uống bằng người lớn: 1.500 – 2.000 ml nước/ ngày.67

–         Ăn nhiều rau xanh và quả chín: Chọn các loại rau quả có tính chất nhuận tràng như: Rau khoai lang, rau mồng tơi, củ khoai lang, đu đủ, chuối tiêu, cam, bưởi. Nên tập cho trẻ thói quen ăn nhiều rau, quả chín từ nhỏ.

–         Chọn loại sữa không gây táo bón: Có bổ sung thêm chất xơ, pha sữa với nước cháo loãng hoặc nước bột khoai lang nghiền (đối với trẻ nuôi sữa ngoài).

–         Trẻ lớn không nên ăn các loại hoa quả có vị chát như: quả ổi, hồng xiêm, bánh kẹo, nước uống có gas, cà phê…

Điều trị táo bón cho mẹ: Nếu mẹ bị táo bón khi nuôi con bú phải điều trị kịp thời, cách tốt nhất là điều chỉnh chế độ ăn uống của mẹ.

Chế độ vận động

–         Tăng cường vận động cơ thành bụng và cơ tròn hậu môn: Chạy nhảy, nô đùa, tập thể dục, thể thao (dành cho trẻ lớn).

–         Xoa bụng cho trẻ: Theo khung đại tràng từ phải qua trái ngày 3 – 4 lần vào khoảng cách giữa 2 bữa ăn (trẻ dưới 1 tuổi).

–         Vệ sinh đại tiện: Tập cho trẻ đại tiện đúng giờ quy định, trẻ nhỏ thì xi ị hoặc cho trẻ ngồi bô vào một giờ nhất định trong ngày, đồng thời xoa bụng.

–         Điều trị các bệnh: còi xương, suy dinh dưỡng, thiếu máu nếu có.

–         Khi đã dùng các biện pháp trên không có kết quả thì mới dùng thuốc và thụt tháo.

–         Cho trẻ uống dầu Parafin: 5 – 10ml (trẻ nhỏ), 10 – 20ml (trẻ lớn) vào buổi sáng.

–         Thụt tháo: biện pháp cuối cùng đó là dùng nước ấm có pha Glyxerin: 30 – 100ml (trẻ dưới 1 tuổi), 100 – 250ml (trẻ trên một tuổi).

Men vi sinh– Giúp trẻ hết táo bón

Nên chọn men vi sinh được bào chế theo công nghệ bao kép DUOLACTM giúp bảo vệ vi khuẩn chống chịu được các tác động của môi trường acid trong dạ dày và dịch mật (pH 2-4), bảo đảm cung cấp đủ lượng vi khuẩn đến đích là ruột để phát huy tác dụng.

Đồng thời thành phần cần kết hợp giữa Probiotic và Prebiotic – Một giải pháp an toàn, hiệu quả và

giúp giải quyết tận gốc vấn đề táo bón

–         Prebiotic  được chích từ Innulin( xơ thực phẩm ) có tác dụng làm cho phân được liên kết với nhau, làm mềm phân, đồng thời là nơi mà các vi sinh vật có lợi làm tổ và sinh sống.

–         Probiotic: Gồm các vi khuẩn sinh acid lacitc là những vi khuẩn có ích cần thiết cho sức khỏe và hệ tiêu hóa với những tác dụng cân bằng hệ vi khuẩn đường tiêu hóa, hố trợ ức chế sự phát triển các vi khuẩn có hại trong đường ruột, điều trị rối loạn tiêu hóa như táo bón , tiêu chảy.

Những trường hợp cần đưa trẻ đến bệnh viện:

–         Táo bón kéo dài trên một tuần, thay đổi chế độ ăn không có tác dụng.

–         Táo bón sau khi trẻ mới sinh, bụng chướng.

–         Táo bón ảnh hưởng đến sức khỏe: kém ăn, gầy sút, suy dinh dưỡng, kèm theo nôn.